Trang chủ Thế kỷ của não bộ Khám phá Lịch sử ít biết đến về trà - Đồ uống phổ biến...

Lịch sử ít biết đến về trà – Đồ uống phổ biến thứ hai thế giới sau nước

Ngày nay, trà là một trong những đồ uống phổ biến nhất trên thế giới, với thị trường toàn cầu vượt xa tất cả các đối thủ gần nhất đứng sau nó cộng lại. Dưới đây là lịch sử ít được biết đến về trà - đồ uống phổ biến thứ hai sau nước.

Sự thật về trà mà ít người biết đến

Sau nước, trà là đồ uống phổ biến nhất trên thế giới – phổ biến hơn cả cà phê, nước ngọt và rượu cộng lại. 84% người Anh thưởng thức một ly trà hàng ngày, nhiều người uống trung bình ba đến bốn cốc mỗi ngày. Ngành công nghiệp chế biến trà thế giới đạt doanh số 200 tỷ USD và dự kiến ​​sẽ tăng thêm 50% vào năm 2025.

Trà là một phần quan trọng của nhiều nền văn hóa, đến nỗi nó thậm chí còn có nguồn gốc thần thoại. Chẳng hạn, có một truyền thuyết kể lại rằng, Đức Phật thức dậy sau khi ngủ quên trong lúc thiền định; uất ức vì hành vi vô kỷ luật của mình nên đã cắt mí mắt và ném xuống đất. Những chiếc mí này sau đó phát triển thành cây trà để giúp những người thiền định trong tương lai tỉnh táo.

Trà thực sự quan trọng đối với rất nhiều người, song nó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với người Anh và đế chế của họ, đến nỗi chi phối toàn bộ chính sách đối ngoại của vương quốc một thời tự hào là Mặt Trời “không bao giờ lặn” khỏi lãnh địa của họ. Trà cũng truyền cảm hứng cho một trong những câu chuyện đáng kinh ngạc nhất về hoạt động gián điệp thế kỷ 19.

Trà của giới thượng lưu và dân dã

Từ thế kỷ thứ 9, nhà Đường của Trung Quốc đã phổ biến trà trên toàn khu vực. Đến thế kỷ 16, các cường quốc châu Âu lần đầu tiên giao thương, sau đó là chiếm các quốc gia Đông Á khác nhau làm thuộc địa, những nơi mà cuộc sống của người dân thường ngày không thể thiếu trà. Trà đã có vị thế vững chắc khi người Bồ Đào Nha trở thành những người châu Âu đầu tiên lấy mẫu (năm 1557), tiếp theo là người Hà Lan là những người đầu tiên vận chuyển một lô hàng trà sang châu Âu.

 Đồi trà Ấn Độ.
Đồi trà Ấn Độ. (Nguồn: shikhar.com).

Nước Anh mãi đến thế kỷ 17 mới đến với tiệc trà. Trên thực tế, trong nhật ký năm 1660, Samuel Pepys đề cập đến “một cốc trà (một loại đồ uống của Trung Quốc) mà tôi chưa bao giờ uống trước đây”. Chỉ sau khi Hoàng hậu người Bồ Đào Nha của Vua Charles II phổ biến nó tại triều đình, trà mới trở thành một thức uống của xã hội thời thượng. Sau khi người Anh bắt đầu dùng, buôn bán trà trở thành một ngành kinh doanh khổng lồ.

Tuy nhiên, vì trà do Công ty Đông Ấn độc quyền và chính phủ đánh thuế 120%, một đội quân buôn lậu đã mở các kênh bí mật để đưa trà đến tay những người tiêu thụ nghèo hơn. Cuối cùng, vào năm 1784, Thủ tướng William Pitt đã khôn ngoan áp dụng phương pháp phổ biến trà. Để dẹp bỏ thị trường chợ đen, ông đã giảm thuế đối với loại lá nhiều công năng này xuống chỉ còn 12,5%. Kể từ đó, trà trở thành đồ uống dân dã – được bán trên thị trường như một loại nước tăng cường sinh lực và làm ngon miệng.

Những chi tiết ít được biết đến

Trà trở nên quan trọng đối với người Anh đến mức nó thậm chí còn gây ra các cuộc chiến tranh trên khắp đế chế. Nổi tiếng nhất, khi người Anh áp thuế 3 xu/pound đối với tất cả trà mà Công ty Đông Ấn xuất khẩu sang Mỹ, đã dẫn đến việc toàn bộ tàu trà bị tiêu hủy. “Tiệc trà Boston” là hành động thách thức lớn đầu tiên của các thuộc địa Mỹ và cuối cùng dẫn đến các biện pháp đối phó từ chính quyền London. Những điều này cũng đã châm ngòi cho Chiến tranh giành độc lập của Mỹ.

Ít được biết đến hơn là cách Anh hai lần gây chiến với Trung Quốc vì trà. Vào thời điểm đó, trà chỉ được trồng và xuất khẩu từ Trung Quốc sang Ấn Độ thuộc Anh và sau đó là trong nội đế chế Anh. Do đó, việc này dẫn đến sự mất cân bằng thương mại lớn, nơi mà Trung Quốc phần lớn tự cung tự cấp chỉ muốn có bạc kim loại của Anh để đổi lấy lá trà ngon nổi tiếng của họ. Loại chính sách kinh tế này, được gọi là chủ nghĩa trọng thương, đã khiến nước Anh thực sự phát điên.

Đồi trà ở Trung Quốc.
Đồi trà ở Trung Quốc. (Nguồn: thatadventurer.co.uk)

Để trả đũa, Anh đã trồng cây thuốc phiện tràn ngập Trung Quốc và chỉ mỗi loại cây này. Khi Trung Quốc (khá dễ hiểu) phản đối điều này, Anh đã phái các pháo hạm đến. “Các cuộc chiến tranh nha phiến” sau đó chỉ diễn ra một chiều, và khi Trung Quốc khởi kiện, yêu cầu hòa bình, họ đã nhận được khoản bồi thường trị giá 20 triệu USD và phải nhượng Hong Kong cho Anh (lãnh thổ này chỉ được trao trả vào năm 1997).

Tình báo về trà

Nhưng ngay cả những cuộc chiến này cũng không giải quyết được thâm hụt thương mại với Trung Quốc. Những nỗ lực trồng cây trà ở Ấn Độ thuộc Anh đã chỉ tạo ra những sản phẩm chất lượng thấp, vô vị, trong khi người Anh cần những thứ tốt. Vì vậy, họ tìm đến một nhà thực vật học người Scotland tên là Robert Fortune với nhiệm vụ rất đơn giản: Vượt biên sang Trung Quốc, hòa nhập với những người nông dân trồng trà Trung Quốc, đánh cắp cả kinh nghiệm và đặc biệt là giống trà của người bản xứ.

Fortune đã háo hức nhận nhiệm vụ, mặc dù ông ta không thể nói một từ tiếng Trung Quốc và hầu như không chưa bao giờ rời khỏi quê hương Anh của mình. Không phải là cha đẻ của điệp viên huyền thoại 007, ông cạo tóc, tết ​​một bím tóc giống kiểu người Trung Quốc, rồi bắt đầu cuộc phiêu lưu của mình. Và đó đúng nghĩa là một cuộc phiêu lưu – ông bị bọn cướp tấn công, tàu ông bị hải tặc bắn, và ông phải “nếm” thử những cơn sốt, những cơn bão nhiệt đới và những trận cuồng phong.

Bất chấp tất cả những điều này, Fortune không chỉ học được tiếng Trung Quốc, đi vòng quanh Tô Châu và vùng đất trồng trà xung quanh, mà còn hòa nhập vào các cộng đồng nông dân hẻo lánh. Khi những người nông dân trồng trà hoài nghi ngoại hình Fortune, lý do tại sao ông lại cao như vậy, ông đã lừa họ bằng cách tuyên bố rằng ông là một quan chức nhà nước rất quan trọng – những người đều cao to.

Một loại trà đặc biệt của Ấn Độ

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kéo dài ba năm của mình, Fortune đã bí mật chuyển một số chuyến hàng là những cây trà cho phía Anh dưới dạng “nghệ thuật bonsai” (trước đây là một bí mật được giữ kín). Cuối cùng người Anh bắt đầu trồng cây trà của mình bằng kỹ thuật canh tác của người Trung Quốc trên đất Ấn Độ thuộc địa của họ.

Không lâu sau, một giống trà của Ấn Độ, gần như không thể phân biệt được với giống trà của Trung Quốc (bị đánh cắp), bắt đầu chiếm lĩnh thị trường, đặc biệt là trong đế chế khổng lồ và đang phát triển của Anh. Trong vòng 20 năm kể từ sứ mệnh đáng chú ý của Fortune, Công ty Đông Ấn đã có hơn năm mươi nhà thầu bán trà trên toàn thế giới.

Ngày nay, Trung Quốc không chỉ sản xuất nhiều hơn Ấn Độ (ở vị trí thứ hai) mà còn nhiều hơn mười quốc gia hàng đầu cộng lại. Tổng cộng, 40% trà trên thế giới có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nhưng chính trà của Anh – cùng với sứ mệnh đáng kinh ngạc và khó có thể xảy ra của Robert Fortune – đã thúc đẩy thị trường toàn cầu khổng lồ. Nếu không có người yêu thực vật Scotland quá tự tin này, thì tình yêu trà của thế giới có thể đã rất khác.

Theo VOV

CÁC TIN KHÁC

Bí ẩn những người có “trí nhớ siêu phàm”, thế giới chỉ 100-200 người

Chỉ cần nhắc một ngày bất kỳ trong quá khứ, người có trí nhớ siêu phàm kể lại được những gì đã xảy ra hôm ấy.

Vì sao động vật biểu hiện khác thường khi nhật thực toàn phần?

Hươu cao cổ phi nước đại, nhện gỡ mạng, khỉ đột chải chuốt, dế ríu rít… Nhiều động vật có những phản ứng lạ trong nhật thực toàn phần.

Bia không cồn được sản xuất như thế nào?

Uống bia không cồn trong các cuộc vui gặp mặt bạn bè, đối tác ngày càng trở nên phổ biến. Đặc biệt trong thời điểm nhà nước ban hành các quy định liên quan đến nồng độ cồn khi tham gia giao thông. Vậy bia không cồn được sản xuất như thế nào?

Những ví dụ cho thấy VideoPoet của Google sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh đáng gờm của Sora của OpenAI

Người dùng sẽ sớm chứng kiến VideoPoet và những hậu bối của nó sản sinh ra những video chân thực đến kinh ngạc.

Công cụ AI dự đoán sức khỏe trong tương lai và thời điểm qua đời của con người

Một công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra bản sao kỹ thuật số của bệnh nhân để có thể dự đoán sức khỏe chúng ta trong tương lai.

Lịch sử ra đời chiếc xe gắn máy đầu tiên

Xe gắn máy hai bánh (xe gắn máy, xe máy) đã và đang là phương tiện giao thông phổ biến ở nhiều quốc gia. Cùng với nhu cầu sử dụng, các công ty sản xuất xe gắn máy ở nhiều quốc gia đã không ngừng cạnh tranh sáng tạo, cải tiến về kiếu dáng và đặc tính kỹ thuật để khẳng định thương hiệu. Có thể nói chiếc xe gắn máy không chỉ là phương tiện giao thông mà còn là tác phẩm nghệ thuật. Người sở hữu chiếc xe gắn máy không chỉ để đi lại mà còn để thể hiện sở thích của mình.

Bài viết nổi bật

Đại học Sư phạm TP.HCM ‘bắt tay’ doanh nghiệp công nghệ Việt thúc đẩy chuyển đổi số

Theo hợp tác mới ký kết với Viettel Solutions, Đại học Sư phạm TP.HCM sẽ cùng doanh nghiệp này xây dựng các giải pháp công nghệ trong giáo dục tập trung vào 4 nội dung chính.

Nhóm sinh viên trường ĐH Ngoại thương giành giải ‘Olympic Kinh tế lượng và ứng dụng’

Ngày 12/6, tại Học viện Tài chính diễn ra Chung khảo Hội thi khoa học sinh viên toàn quốc 'Olympic Kinh tế lượng và ứng dụng' lần thứ VII, năm 2022. Ban Giám khảo đã chọn ra nhóm sinh viên ĐH Ngoại thương TP. Hồ Chí Minh giành giải Đặc biệt.

Bài viết mới nhất

TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam (P.25) Tháp Nhạn (Phú Yên): Chứng tích cổ ngàn tuổi kết nối quá khứ và hiện tại – [VIETKINGS-TOPPLUS đề cử]

(kyluc.vn) Trải qua cả ngàn năm lịch sử, bất chấp thăng trầm thời gian, Tháp Nhạn vẫn sừng sững trên sườn núi Nhạn, tiếp tục kể câu chuyện về Bà Thiên Y A Na, về hành trình khai phá và phát triển mảnh đất Phú Yên của người Chăm cũng như người Việt.

Bí ẩn những người có “trí nhớ siêu phàm”, thế giới chỉ 100-200 người

Chỉ cần nhắc một ngày bất kỳ trong quá khứ, người có trí nhớ siêu phàm kể lại được những gì đã xảy ra hôm ấy.

Tạo ra loại “keo” mới giúp bịt kín màng não sau phẫu thuật

Một nhóm các bác sĩ phẫu thuật thần kinh học và kỹ sư sinh học Mỹ đã chế tạo ra loại "keo" đặc biệt dùng cho các ca phẫu thuật mở màng não.

Nghiên cứu tiết lộ sự thực thú vị về tuổi thọ tối đa của con người

Dù tuổi thọ của con người vẫn đang tăng nhưng không có nghĩa là không có giới hạn, các chuyên gia nhận định những người sống trên 115 tuổi hiện vẫn còn hiếm.

Cáp treo Nữ Hoàng (Quảng Ninh) – TOP 5 tuyến cáp treo hiện đại của Việt Nam thu hút nhiều khách du lịch (P.2) – [VIETKINGS-TOPPLUS – Hành trình TOP Việt Nam]

(kyluc.vn) Cáp treo Nữ hoàng băng qua cửa ngõ Vịnh Cửa Lục, nối liền từ bờ biển Bãi Cháy tới núi Ba Đèo (Hòn Gai - Thành phố Hạ Long). Với sự độc đáo, nơi đây đã trở thành điểm đến không thể bỏ lỡ tại Quảng Ninh.

TOP 100 Hồng bảo Kỷ lục Thế giới tại Việt Nam (P.24) Chợ Bình Tây (Thành phố Hồ Chí Minh): Ngôi chợ cổ giữa lòng Chợ Lớn – [VIETKINGS-TOPPLUS đề cử]

(kyluc.vn) Chợ Bình Tây (còn được gọi là Chợ Lớn, Chợ Lớn Mới) với lối kiến trúc cổ, mang đậm phong cách Á Đông, được thành lập trong những năm đầu tiên hình thành vùng đất Sài Gòn xưa. Nơi đây là điểm buôn bán, giao thương quan trọng giữa Tp. Hồ Chí Minh và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, cũng như với một số nước trong khu vực như Campuchia, Lào, Thái Lan…